Karanlıkta Çalışmayın: Veri Kalitesi Yönetimi, Açık İş Bilgileri İçin Yolunuzu Aydınlatır

Açık, doğru ve ilgili tüzel kişi tanımlama verilerinin bulunabilirliği hiç olmadığı kadar önemli hale geldi. Bu blogda bunun nedenini araştırıyoruz ve bu kritik alanda GLEIF'in önemli girişimlerini inceliyoruz.

---

---

Güven, her ekonominin temelidir. İşlem yapan ve etkileşimde bulunan tüzel kişiliklerin sayısı arttığı ve artmaya devam edeceği için bu, dijital ve globalleşmiş bir ekonomide her zamankinden daha fazla önem taşıyor. Bu yeni ortam, kurumlar ve yetkililer tarafından yapılan kimlik doğrulamasını daha önemli hale getirirken bunun doğru bir şekilde yapılmasını da zorlaştırıyor. Tüm aktörlerin şeffaflığı, herhangi bir sürdürülebilir yatırım, nitelikli raporlama veya analiz için bir ön koşuldur. Yine de tüm kurumlar güven ve şeffaflık sağlayabilmek için kaliteli, doğru verilerle desteklenerek uluslararası tanınabilirliğe sahip olmalıdır.

2023 için ilgili konulara bakıldığında, ilk olarak veri yönetimi, veri kalitesinin ve şeffaflığının iyileştirilmesi, uyumlaştırma, birlikte çalışma ve veri doğrulama gibi önemli konular akla geliyor. Ancak temel konulardan biri olarak veriye ilişkin düzenlemeler üzerinde de durulacaktır. Birkaçını saymak gerekirse: Finansal Veri Şeffaflığı Kanunu (FDTA), AB Açık Finans, PSD2 (Ödeme Hizmetleri Direktifi 2), AB Yapay Zeka Kanunu veya Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (CSRD).

Önemli veri kalitesi etmenlerinin toplum ve ekonomi için en acil sorgulamalar üzerindeki etkisini anlamak büyük önem taşıyor. Verinin kullanılabilirliği, birlikte çalışabilme ve standardizasyon özelliklerine bağlıdır. Bu iki temel prensip söz konusu olduğunda tüzel kişiliklerin tanımlanması ve doğrulanması için global bir standarttan yararlanmanın önemi, sınır ötesi ticaretin ve tedarikçilerin global yapısı göz önünde bulundurulduğunda ortaya çıkıyor. Veri ve birlikte çalışabilme özelliğine yönelik ortak standartların eksikliği, yeni nesil dijital altyapı eksikliğine katkıda bulunuyor ve yeniliği engelliyor.

Dijital dönüşümü otonom, birlikte çalışabilir ve bağımsız bir hale getirme

Hem şirketler hem de KOBİ'ler için ekonomik büyüme, yenilik ve rekabetçiliğin teşvik edilmesi söz konusu olduğunda veri kalitesi, birlikte çalışabilme ve global standartlar kritik rol oynar. Veriler, yalnızca tüm ilgili taraflarca daha az çaba harcanarak veya hiç çaba harcanmadan kullanılabilir ve güvenilir ise küresel pazarda daha fazla şeffaflık sunar, suç işleme niyetini azaltır ve daha sürdürülebilir iş kararları sağlarlar.

Açık finans hareketindeki son gelişmeler, bu fikri araştırırken faydalı bir başlangıç noktası sunuyor. Avrupa Finansal Veri Alanı Uzman Grubu kısa bir süre önce raporlarında şunları belirtti: "LEI, standartlaştırılmış veri tanımlamasını ve toplamasını destekleyerek, veri kalitesini ve şeffaflığını iyileştirerek ve doğrulama denetimlerine ilişkin maliyetleri azaltarak açık finansta önemli bir rol oynayabilir. Veriler, LEI gibi yapılandırılmış kimlik kodları ile standartlaştırılmış ve uyumlu bir şekilde toplanırsa veri paylaşımı mümkün olabilir. Ayrıca LEI, kamuya açık Global LEI Havuzu aracılığıyla finansal hizmet sağlayıcılarının ve diğer tüzel kişiliklerin sorunsuz bir şekilde tanımlanmasını kolaylaştırabilir. LEI, veri erişimi açısından da uygulama programlama arayüzlerinin (API) işleyişinde önemli bir rol oynayabilir."

Finansal İstikrar Kurulu 2022'de küresel standartları belirleyici kuruluşları ve finans, bankacılık ve ödemeler alanında yetki sahibi uluslararası kurumları işlerinde LEI referanslarını öne çıkarmaya teşvik eden bir rapor yayımladı. FSB'nin Sınır Ötesi Ödemelerin Geliştirilmesi İçin G20 Yol Haritası'nın bir parçası olarak yayımladığı raporun kısa vadeli başlıca hedefi LEI'nin ilk olarak sınır ötesi ödeme işlemlerinde kullanılmasını sağlamaktır. FSB, bu işlemleri daha hızlı, daha ucuz, daha şeffaf ve daha kapsayıcı hale getirirken güvenlik ve emniyeti de sağlayan LEI'nin G20 yol haritası hedeflerini desteklediğini düşünmektedir.

Başka bir yerde Birleşik Krallık Uluslararası Ticaret Odası (ICC) tarafından hazırlanan bir raporda, gelir idareleri ile bankalar arasındaki Tüzel Kişi Kimlik Kodları (LEI'ler), dijital kayıt defterleri, fatura numarası izleme, API'ler gibi mevcut teknolojilerin yanı sıra bankaların sahtekarlık verilerini paylaşmasını sağlayan düzenleyicilerin benimsenmesi gerektiği ve tüm bunların sahtekarların sistem dışına çıkarılmasına yardımcı olacağı belirtilmektedir.

Global LEI Sistemi (GLEIS), tüzel kişiliklerin güven problemlerini global ölçekte çözebilmek için benzersiz bir fırsata sahiptir. Dijital dönüşümü otonom, birlikte çalışabilir ve bağımsız bir hale getirebilir. Tüzel kişilikleri, sahiplik yapısını da içeren kilit referans bilgilerine bağlayan evrensel bir ISO kimlik tanımlama standardı ve kod olan LEI, sınır ötesinde veri uyumlaştırma sorunlarını aşmaya yardımcı olur ve birlikte işlem görebilir bir kimlik standardı oluşturmayı destekler.

Veriler daha hızlı, daha tedbirli olmamızı sağlar ve daha sürdürülebilir kararlar ortaya çıkarır

Çevresel, Sosyal ve Yönetim (ESG) raporlamasını örnek olarak ele alalım. Yatırımcılar açısından yatırım yapılan şirketlerin kimliklerini ve kurumsal organizasyonel yapılarını doğrulamak için LEI verilerini kullanma becerileri, sorumlu yatırımlarını ve bilgiye dayalı karar verme süreçlerini destekleyebilir. Bir yatırımın yapısını ve sistemik risklerini tam olarak anlamak için bir şirketin bağlı kuruluşlarının, ana şirketlerinin ve holdinglerinin ad, konum ve yasal yapılarının şeffaf, güncel ve doğru görünümü zorunludur. Bu yüksek kaliteli, doğru tüzel kişilik verileri olmadan ESG raporları performans göstergelerini değerlendirmek ve sürdürülebilir yatırımı desteklemek anlamındaki değerini kaybeder.

LEI, dünya genelindeki şirketleri ve kurumsal yapıları kesin bir biçimde tanımlamaları için kuruluşlara güvenilir veriler sağlayan tek küresel çözümdür.

Global işletme toplulukları yalnızca LEI'nin daha fazla benimsenmesinden değil aynı zamanda Global LEI Dizini aracılığıyla dünyanın herhangi bir yerinde herkesin ücretsiz olarak erişebildiği açık LEI veri setini kullanmalarından da faydalanır. Bu kaynağın faydası, aşağıdakiler dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlıdır: her bir LEI kaydında yer alan verilerin miktarı; bu verilerin ne kadar doğru ve güncel olduğu da dahil olmak üzere kalitesi; veri setinin ne kadar derin ve çeşitli şekilde incelenebileceği ve bu kaynağın onu kullanan düzenleyici kurum denetleyicileri, bağımsız veri hizmeti sağlayıcıları ve tedarik zinciri durum tespitini yürüten bireysel tüzel kişilikler gibi çeşitli kuruluşlar için ne kadar erişilebilir olduğu.

Neyse ki Global LEI Dizini'nde tutulan verilerin kalitesi, sıkı veri kalitesi yönetim sistemi sayesinde zaten yüksektir. Bu, bireysel tüzel kişilik düzeyinde veri yönetimi ve uyumunu olumlu etkiler ve platformlarında doğru, güvenilir tüzel kişi tanımlamasından faydalanmak isteyen güvenilir açık veri girişimleri için bir temel sunar.

GELIF, herkes için açık, doğru ve ilgili tüzel kişi tanımlama verilerinin bulunabilirliğini sürekli olarak artırmayı taahhüt eder ve bu taahhüdü geliştirmek için tasarlanmış çok sayıda girişimde yer alır. Buna açıklık getirmek için bu önemli projelerden bazılarına ışık tutalım.

Veri odaklı iklim uyumlu yatırımı hızlandırma

Şeffaflık ve hesap verebilirlik, etkili çevre yönetimi ve küresel sürdürülebilirlik çabalarını destekler. GLEIF, LEI verilerinin işletme yatırımlarının iklim değişikliğiyle ilgili risklerini değerlendirmelerine yardım etmede nasıl kritik bir rol oynayabileceğini göstermek için 2022'de Linux Foundation'ın OS-Climate girişimine katılarak açık kaynaklı iklim verileri ve analitik çözümlerde güven ve şeffaflığı artırmaya yardımcı olmuştur.

Ev sahipliğini iklim riskini yönetmeye ve düşük karbonlu ve esnek çözümlere yatırımı hızlandırmaya odaklanmış açık veri ve açık kaynaklı bir analitik platformun geliştirilmesini taahhüt eden Linux Foundation'ın yaptığı OS-Climate, üye odaklı, kâr amacı gütmeyen bir kuruluştur. Bu ortaklık, gerçek zamanlı LEI verilerinin Amazon Sürdürülebilirlik Verileri Girişimi (ASDI) veri kataloğu aracılığıyla bulutta kamuya açık hale getirilmesini sağlamaktadır. Bu verilerin, karbon emisyonları ve iklim projeksiyonları gibi iklimle ilgili diğer önemli veri setleriyle birlikte kullanıma hazır hale getirilmesiyle yatırımcılar, daha çevre dostu finansal kararlar ve yatırım kararları verebilir.

ELF kodlarının otomatik olarak atanmasını sağlama

Tüzel kişi tanımlama verilerini artırma taahhüdü doğrultusunda GLEIF, ISO 20275 standardına göre yetkili kaynakların ve atanmış tüzel kişi yasal form (ELF) kodlarının teminini düzenli olarak analiz eder.

İkincisi için GLEIF ve ortağı Sociovestix Labs, ELF kodlarını yasal ada ve yetki alanına göre otomatik olarak atamak üzere 2022 yılında Tüzel Kişilik Adı Anlayışı (LENU) adında bir makine öğrenimi aracı geliştirdi. LENU artık GitHub üzerinden serbestçe kullanılabilir.

LENU, LEI verilerini yetki alanına özel modeller oluşturmak için kullanır ve kullanıcının herhangi bir yasal ada ilişkin yasal yapı için öneri almasına izin verir. GLEIF, araç tarafından önerilen yasal yapının, mevcut LEI verilerindeki ELF koduyla karşılaştırıldığı bir veri kalitesi döngüsü oluşturmuştur. Modelin sonuçları ile mevcut LEI verileri arasında açık farklılıklar olması durumunda GLEIF, gereken durumlarda veri kayıtlarının tam olarak doğrulanması ve güncellenmesi için LEI tahsis eden kurumlara gönderilen veri sorgulamaları oluşturmuştur. Güncellenen veriler daha sonra modellerin bir sonraki sürümünü, o zaman geliştirilmiş veri kaynağı ile oluşturmak için kullanılır, bu da modelin performansını artırır. Bu araç, verilerin kalitesini değerlendirmek ve iyileştirmek için makine öğrenimi algoritmalarının nasıl uygulanabileceğinin bir örneğidir.

Yeni veri formatları ve raporlama ile veri kalitesini geliştirme

2022 yılında Yatırım Fonlarının kaydı için Fon İlişkileri ve Kurallar, Tüzel Kişilik Etkinlikleri (daha önce "Kurumsal Eylemler" olarak adlandırılan) ve Veri Geçmişi ve Genel Kamu Tüzel Kişilikleri İçin LEI Uygunluğu hakkında üç ROC politikasının uygulanması ile Global LEI Sistemi için önemli bir dönüm noktasına ulaşıldı. Bu yeni veri formatları, küresel pazarda daha fazla şeffaflık sağlayarak ve Global LEI Sistemini dünyanın her yerindeki kullanıcılar için daha faydalı hale getirerek LEI kayıtlarında yer alan verilerin kapsamını genişletmiştir.

LEI Tahsis Eden Kurumların çalışmalarını desteklemek ve sistemin istikrarlı bir şekilde çalışmasını sağlamak için GLEIF, toplamda 118 veri kalitesi denetimi dahil olmak üzere Kural Ayarı 3.2'nin revize edilmiş bir versiyonunu yayımladı. Yeni Kural Ayarı Nisan 2022'de yürürlüğe girdi ve Ortalama Toplam Veri Kalitesi Puanında 99,98'den 99,77'ye önemli bir düşüşe neden oldu (Bkz. Şekil 1).

Bu davranış, yeni bir dizi veri kalitesi denetimi tanıtıldığında beklenir. Örneğin, Ağustos 2021'deki 99,71'e (bkz. Şekil 2) olan düşüş, ağırlıklı olarak yeni bir Kural Ayarı'nın getirilmesinden kaynaklanmıştır. 2022'de GLEIF, üç ROC politikasının yeni gerekliliklerine uymak için 34 yeni denetim sunmasına ve bir diğer 40 denetimi güncellemesine rağmen LEI tahsis eden kurumlar kalan veri kalitesi hatalarını hızla düzeltmiştir. Bu, LEI tahsis eden kurumların son yıllarda kazandığı deneyim sayesinde ve Veri Yönetimi Ön Denetimi olanağından yararlanarak elde edilmiştir.

Proaktif Ön Denetim API'si, LEI tahsis eden kurumların sisteme girmeden önce veri kalitesi sorunlarını tanımlamalarına yardımcı olmak için GLEIF tarafından tanıtılmıştır. Sonunda, Ortalama Veri Kalitesi Puanı yılın son çeyreğinde 99,97'de sabitlenmiştir.

2022 boyunca, başarılan Olgunluk Seviyeleri Ortalama Veri Kalitesi Puanı ile benzer eğriler göstermiştir ve daha yüksek Olgunluk Seviyelerine ulaşan LEI tahsis eden kurumların sayısı (Beklenen ve Mükemmel Kalite Seviyeleri), yeni politikalar yürürlüğe girdiğinde 10 azalmıştır (bkz. Şekil 3).

Ancak geçen 3 yıldaki gelişmeler, Olgunluk Seviyesi performansında sürekli iyileşme göstermektedir (bkz. Şekil 4). Bu iyileştirme, GLEIF'in Veri Yönetimi Ön Denetim tesisine gönderilecek yeni ve güncellenmiş LEI kayıtları gerekliliğinin getirilmesinin ardından 2021'de başlatıldı. Bu tesis mevcut Kural Ayarı'nı uygular ve veri kalitesi sonuçlarının ön izlemesini sağlamanın yanı sıra olası başarısızlığın nedenini de sunar. Hiç şüphe yok ki proaktif veri yönetiminin Veri Yönetimi Ön Denetim tesisi aracılığıyla sunulması, olgunluk açısından oyunun kurallarını değiştirdi.

Veri kalitesi seviyelerindeki değişikliklerde şeffaflığı artırma

GLEIF, daha önce yalnızca GLEIF, LEI tahsis eden kurumlar ve ROC üyelerinin kullanımına açık olan etkileşimli Veri Kalitesi Panosunu (Data Quality Dashboard) geçtiğimiz yıl halka açtı. Bu yenilikçi araç, dünya genelindeki veri tüketicilerinin aşağıdakileri yapmasını sağlar:

• Veri kalitesi ile ilgili KPI'leri (Temel Performans Göstergeleri) günlük olarak izleme
• Kullanıcı tanımlı zaman dilimleri için çeşitli istatistikleri analiz etme
• GLEIF'in Veri Kalitesi Denetimlerinin arkasındaki prensipleri anlama
• LEI tahsis eden kurumların performansını karşılaştırma
• Tek bir LEI'nin veri kalitesini inceleme
• LEI verilerine karşı başlatılmış tüm veri sorgulamalarını araştırma

Bunların ve diğer veri kalitesi ile veri yönetimi girişimlerinin geliştirilmesi, 2023'te GLEIF için anahtar bir öncelik olmaya devam edecek ve önümüzdeki aylarda GLEIF'in sürekli ivmesine ilişkin haberleri paylaşmayı sabırsızlıkla bekliyoruz.

---