Nr 3 w serii wpisów na blogu LEI Lightbulb – Komisja Europejska wyposaża LEI w broń do walki z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu

Nowy pakiet propozycji legislacyjnych wykorzystuje LEI jako narzędzie zapewnienia przejrzystości, które ma chronić obywateli Unii Europejskiej przed konsekwencjami nielegalnych przepływów pieniężnych i finansowania terroryzmu

---

---

W lipcu 2021 roku Komisja Europejska (KE) zrobiła krok w kierunku walki z nielegalnymi przepływami pieniężnymi, gdy opublikowała długo oczekiwany pakiet czterech propozycji legislacyjnych, które mają wzmocnić przepisy Unii Europejskiej dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu (AML/CFT).

W pakiecie KE oficjalnie uznała wartość identyfikatora podmiotu prawnego (LEI) za unikatowy mechanizm, który może wspierać przejrzystość we wszelkich ekosystemach, poprzez sformalizowanie go jako ważnego elementu przyszłych działań AML/CFT. Dwie z czterech propozycji KE nawołują do używania LEI w pewnych scenariuszach identyfikacji oraz weryfikacji klienta, tam gdzie jest to możliwe:

• Nowe Rozporządzenie dotyczące AML/CFT: Propozycja Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu;
• Zmiana Rozporządzenia z 2015 roku w sprawie przekazów pieniężnych: propozycja Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i rady w sprawie informacji, które towarzyszą przekazom pieniężnym i niektórych kryptoaktywów (wersja przekształcona).

Włączenie LEI w tak daleko idące, dotyczące całej Unii Europejskiej propozycje ram prawnych AML/CFT, które mają sprostać przyszłym wymaganiom, to duży krok na przód w zakresie wizji grupy G20 i Rady Stabilności Finansowej, aby LEI stało się dobrem publicznym. Każda rola, jaką spełni LEI w ochronie obywateli Unii Europejskiej przed skutkami terroryzmu i przestępczości zorganizowanej, można uznać za znaczną korzyść społeczną.

Krótka analiza powodów, dla których KE promuje LEI w kontekście AML/CFT, podkreśla, że oferuje on wiele korzyści. Spójne użycie LEI do identyfikacji na poziomie państw członkowskich i na poziomie Unii może zmniejszyć margines błędu związany z dwuznacznością języka, ludzką interpretacją i ręczną interwencją. Szeroka interoperacyjność LEI umożliwia bezproblemową integrację zarówno ze scentralizowanymi, jak i ze zdecentralizowanymi systemami zarządzania tożsamością cyfrową, wraz z certyfikatami cyfrowymi zgodnymi z eIDAS, które już harmonizują wykorzystanie technologii podpisu elektronicznego w całej UE.

Ponadto nowe propozycje KE maja na celu utworzenie o wiele bardziej spójne ramy, aby ułatwić uzyskanie zgodności z przepisami operatorom podlegającym zasadom AML/CFT, szczególnie tym, którzy działają międzynarodowo. Z uwagi na międzynarodowy charakter prania pieniędzy i finansowania terroryzmu, również w tym przypadku LEI może stać się kluczem dla podmiotów prawnych uczestniczących w transakcjach finansowych. Globalny system LEI nadzorowany przez Komitet Nadzoru Regulacyjnego (ROC) jako jedyny ustanawia ogólnie uznawaną, monitorowaną i ujednoliconą globalną tożsamość podmiotów prawnych, powiązaną z krajowym systemem identyfikacji podmiotu. Jego transgraniczna uniwersalność połączona z otwartym dostępem internetowym do corocznie weryfikowanych informacji z wizytówek połączonych z każdym LEI sprawia, że w wyjątkowy sposób umożliwia on wydajną wymianę informacji między „stronami zobowiązanymi” zdefiniowanymi w propozycji AML/CFT i wszystkimi uprawnionym instytucjami publicznymi.

Choć LEI zostało po raz pierwszy oficjalnie włączone w ramy prawne AML/CFT Komisji Europejskiej, ma ono długą historię jako wydajne narzędzie wspierające instytucje finansowe w zwalczaniu prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. LEI umożliwia instytucjom finansowym w pełni zautomatyzowane, bezpośrednie przetwarzanie danych. Poprzez zastąpienie przestarzałych kontroli ręcznych LEI zwiększa szybkość i skuteczność kontroli klienta na etapie zarówno wdrażania, jak i bieżących kontroli zgodności. Obejmuje to poprawę kontroli pod kątem stosowania sankcji i list obserwacyjnych, umożliwiając tym samym osiągnięcie nowej efektywności zarówno w odniesieniu do instytucji, jak i klientów, co znacznie obniża koszty.

Najnowsza rekomendacja KE w reformach legislacyjnych AML/CFT, aby LEI było stosowane (gdzie to możliwe) do identyfikacji i weryfikacji klienta, ma możliwość znacznego zwiększenia przejrzystości podmiotów prawnych uczestniczących w transakcjach finansowych. Niedawne skandale związane z praniem pieniędzy pokazują, że przestępcy finansowi najczęściej działają w siatkach transgranicznych, aby ukryć nielegalne transakcje. LEI, globalny standard jednoznacznej identyfikacji podmiotów prawnych, może ujawnić te powiązania i transakcje transgraniczne i sprawić, że będą łatwe do zinterpretowania przez instytucje finansowe i jednostki wywiadu finansowego. To może przyczynić się do wzmocnionego uwierzytelnienia klientów będących podmiotem prawnym, promowania przejrzystości i zmniejszenia liczby nielegalnych transakcji.

Włączając LEI w pakiet legislacyjny AML/CFT, KE wzmacnia wysiłki w Europie stosowania wzmocnionego, globalnego standardu w promocji przejrzystości i stabilności finansowej. Europejski Bank Centralny (ECB) uznał niedawno korzyści płynące z rozszerzenia stosowania LEI na wszystkie przyszłe raportowania publiczne i transakcje finansowe. Dlatego też Europejska Rada ds. Ryzyka Systemowego zaleciła stworzenie ram legislacyjnych dla Unii Europejskiej w celu systemowego i kompleksowego wdrożenia LEI w Unii Europejskiej przez organizacje zaangażowane w transakcje finansowe i do identyfikacji podmiotów prawnych raportujących informacje finansowe.

W kontekście propozycji AML/CFT „podmioty zobowiązane”, które chcą pójść o krok dalej, mogą stać się agentami ds. weryfikacji, co oferuje wiele korzyści biznesowych. Rola agenta ds. weryfikacji została stworzona przez GLEIF w ramach Globalnego Systemu LEI, aby ułatwić nadawanie LEI klientom i zapewnić wiele korzyści związanych z kosztami, wydajnością procesu i jakością obsługi klienta samym agentom ds. weryfikacji. Więcej informacji na temat roli agenta ds. weryfikacji można znaleźć na stronie internetowej GLEIF.

Jak LEI zostało przywołane w pakiecie legislacyjnym AML/CFT Komisji Europejskiej?

Rozporządzenie AML/CFT
Jak określono w artykule 1, ta propozycja ustanawia zasady dotyczące:

• Kroków, jakie mają podjąć zobowiązane podmioty, aby zapobiegać praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu;
• Wymagań i rozwiązań dotyczących przejrzystości uprawnień (beneficial ownership) podmiotów prawnych;
• Środków ograniczających nadużycia związane z instrumentami na okaziciela.

Podmioty zobowiązane zostały dokładnie zdefiniowane w artykule 3 propozycji i obejmują (z pewnymi wyjątkami): instytucje kredytowe, instytucje finansowe, wiele osób fizycznych i prawnych działających zawodowo od audytorów, księgowych i doradców podatkowych po przedstawicieli prawnych zaangażowanych w określone rodzaje transakcji finansowych, w tym dotyczących mienia, metali i kamieni szlachetnych, usług w zakresie gier hazardowych, dostawców usług kryptoaktywów i dostawców usług crowdfundingu.

LEI zostało przywołane w artykule 18 zatytułowanym „Identyfikacja i weryfikacja identyfikatora tożsamości klienta”. W treści określono wyraźnie, że tam, gdzie jest to możliwe, podmioty zobowiązane powinny uzyskać LEI, aby zidentyfikować klienta będącego podmiotem prawnym.

Zmiana Rozporządzenia z 2015 roku w sprawie przekazów pieniężnych
W komunikacie prasowym informującym o pakiecie legislacyjnym KE stwierdza, że głównymi czynnikami wzmacniania ram prawnych Unii dotyczących AML/CFT są „nowe i pojawiające się wyzwania związane z innowacjami technicznymi”. Wśród wyzwań wymieniono waluty wirtualne, bardziej zintegrowane przepływy finansowe na jednolity rynku, a także globalny charakter organizacji terrorystycznych.

Głównym celem zmiany Rozporządzenia z 2015 roku w sprawie przekazów pieniężnych zapewnia rozszerzenie zasad dotyczących AML/CFT poza ich obecne uprawnienia, aby w pełni objęły sektor kryptowalut. Zapewni to pełną przejrzystość przepływów kryptoaktywów i pozwoli na zapobieganie i wykrywanie ich potencjalnego użycia w praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Aby temu zapobiegać, LEI zostało przywołane dwukrotnie w tych propozycjach legislacyjnych.

• W punkcie 25, który stwierdza, że transfery funduszy lub kryptoaktywów z Unii poza Unię powinny zawierać pełną informację na temat płatnika i odbiorcy, dodano nowe wymaganie: „Pełne informacje o płatniku i odbiorcy powinny zawierać identyfikator podmiotu prawnego (LEI), gdy ta informacja jest podana przez płatnika jego dostawy usługi, gdyż pozwoli to na lepszą identyfikację stron zaangażowanych w transfer funduszy i może z łatwością zostać włączone w istniejące formaty komunikatów płatniczych, takich jak te opracowane przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną do wymiany danych elektronicznych między instytucjami finansowymi”.
• W jednym z kolejnych punktów, który opisuje zobowiązania dostawców usług płatniczych, artykuł 4 propozycji zmiany określa wymagania dotyczące informacji, które muszą towarzyszyć transferom funduszy. W najnowszej wersji dodano nowe wymaganie bieżącego LEI płatnika: „pod warunkiem istnienia niezbędnego pola we właściwych formatach komunikatów płatniczych i gdy zostało podane przez płatnika jego dostawcy usług płatniczych…”.

---